HOMILIE 8 september 2024

Jesaia 35, 4-7
Marcus 7, 31-37

Een paar bedenkingen bij de lezingen.

Jesaia brengt ons een bijzonder optimistische en poëtische tekst over de steppe die zal bloeien en over beken die zullen ontspringen in het dorre land. Wie kreupel is, loopt en springt als een hert, doven horen weer en blinden zien. Maar de aanhef stoort mij toch een beetje: wraak en vergelding vergezellen God. Ik kan dat wel plaatsen in godsbeelden van 2500 jaar geleden maar een god die te vuur en te zwaard zijn gelijk wil halen, past toch niet meer in mijn godsbeeld. Maar los daarvan zou ik toch graag deel uit maken van die gemeenschap van mensen die zo vol vertrouwen naar de toekomst kijken en zeker zijn dat ook in Oekraïne en in Gaza de mensen weer zullen bloeien.

De tekst van Marcus is een duidelijke echo van de tekst van Jesaia.

Maar als het over miraculeuze genezingen gaat, voel ik mij toch wat ongemakkelijk. Ik heb een zekere schroom tegenover onze gehoorgestoorde vrienden die hier maandelijks met gebarentolk de viering komen bijwonen. Jullie verwachten waarschijnlijk niet dat je met een nieuw gehoor de kerk zullen verlaten, want daarover gaat het niet. Maar eeuwenlange letterlijke lezing van de bijbel zet ons toch op het verkeerde been. Als we deze verhalen over Jezus enkel lezen als miraculeuze genezingen dan zijn we misschien onder de indruk, verbijsterd, door die goddelijke weldoener, maar we missen toch de essentie van de boodschap. Op een andere plaats waarschuwt Jezus zelf zijn publiek. Na de broodvermenigvuldiging komen er steeds meer mensen toestromen en Jezus stelt de vraag: komen jullie omdat je van die broden gegeten hebben of komen jullie voor de boodschap. Jezus wenst niet als mirakelgenezer gecatalogeerd te worden.

Als ik het iets vrijer mag vertalen: Effata, wat betekent: ga open, ligt in de lijn van andere teksten in de psalmen of bij Mattëus: “zij hebben oren en zij horen niet, zij hebben ogen en zij zien niet”. Jezus wil dat we de boodschap horen, dat wil zeggen: verstaan, en dat heeft niets te maken met een goed gehoor. Je moet het willen verstaan wanneer profeten wijzen op wat er mis loopt in de wereld. Niet alleen de feiten horen maar ook de onaangename waarheden die erachter zitten.

Als de oorlog in Oost Congo blijft voorduren, kunnen wij de strijdende partijen niet uit elkaar halen, maar we kunnen wel bijdragen tot het besef dat economische belangen en zeldzame grondstoffen aan de basis liggen van het conflict. En we kunnen de politiekers erop wijzen dat ze met een dubbele tong spreken, dat hun verborgen agenda’s het conflict in stand houden en vooral belangrijk zijn voor mensen die hun eigen economische belangen laten voorgaan op respect voor mensen.

Als we in het verlengde van Jezus’ woorden willen leven dan moeten wij dat soort onaangename waarheden zelf willen horen, dan moeten we dat soort gecamoufleerd egoïsme willen zien en er tegenin gaan. Dat betekent effata: zet u open. Zet uw oren en uw ogen open en verhef uw stem. Als we daarin slagen zal dat een groter mirakel zijn dan doven terug laten horen. Dan komt er zelfs in Gaza of Oekraïne een duurzame vrede.